Yenizelandada Üniversite Eğitimi

Yeni Zelanda yüksek öğrenim sistemi, devlet destekli sekiz üniversite, kolejler, politeknikler ve teknoloji enstitülerinden oluşur. Bu kurumların bir çoğunun yabancı öğrencilerin ihtiyaçlarına uygun hizmet vermek amacıyla oluşturulmuş yabancı öğrenci ofisleri vardır. Yeni Zelanda üniversitelerinin tamamı, lisans, mastır ve doktora düzeyinde programlar sunmaktadır. Lisans programları çoğunlukla üç yıl sürmekle birlikte bazı programlar altı yıla kadar çıkabilmektedir. Bazı bölümlerde bir yıl fazladan okuyarak özel alan lisans derecesi (honours) almak da mümkündür.

Lisansüstü diploma programları bir yıl sürerken, mastır programları için iki yıl gereklidir. Doktora derecesi için normal olarak üç yıl full time eğitim ve araştırma süreci gereklidir. Doktora derecesi, dersler tamamlandıktan sonra hazırlanacak tez, özgün araştırmalar ve sözlü sınavların toplu değerlendirilmesi sonucu verilmektedir. Araştırma çalışmaları, üniversite öğreniminin en önemli parçası olup üniversiteleri diğer yüksek öğrenim kurumlarından ayıran temel özelliktir. Yeni Zelanda yüksek öğrenim kurumlarında yüksek düzeyde desteklenen araştırma programları uluslararası tanınırlığa sahiptir.

Akademik takvim, Şubat ayının sonu ve Mart ayının başlarından Kasım ayına kadar devam etmektedir. Canterbury hariç diğer üniversiteler, iki sömestrden oluşan bir sistem izler. Canterbury üniversitesi yıllık dört dönemden oluşan bir akademik takvim izler.

Yeni Zelanda üniversiteleri, öğrenciye bağımsız çalışma ve araştırma yapma yeteneği kazandırma yolunda çalışır. Gerek gündelik hayat giderleri gerekse okul masrafları Yeni Zelanda’da diğer ülkelere göre oldukça düşüktür.

Üniversitelere Dair Genel Bilgi

Yeni Zelanda’da devlet tarafından desteklenen 7 üniversite vardır. Yeni Zelanda Üniversitesi 1870e kurulduğunda 4 kolejden oluşuyordu. Kurum, 1961’a kadar varlığını sürdürdü. Dunedin’de Auckland Üniversitesi (kuruluş: 1882), Wellington Victoria Üniversitesi (1897), Otaga Üniversitesi (1869) ve Christchurch’de Conterburg Üniversitesi (1873) özerk ve bağımsız üniversiteler olarak eğitim hayatına girdiler. 1964’de Waikato Üniversitesi Hamilton’da kuruldu ve aynı yıl Kuzey Palmerston’da (önceden Victoria Üniversitesine bağlı bir kolej olan) Massey Üniversitesi bağımsız lisans ve lisansüstü dereceleri veren bir üniversite oldu. 1994’de Massey Üniversitesi Auckland, Albany’de ikinci bir kampüs açtı. Christchurch yakınındaki Lincoln Üniversitesi faaliyetlerine Bahçecilik ve Tarım Koleji olarak başladı. Fakat 1990’dan beri özerk bir üniversite oldu ve şu anda geniş bir sahada eğitim vermektedir.

Yeni Zelanda’da yüksek öğrenim sistemi Amerikan sisteminden ziyade İngiltere sistemine daha yakındır. Örneğin Yeni Zelanda’da, Amerika’daki temel lisans eğitimi veren kolejlere benzer hiçbir enstitü yoktur.

Yeni Zelanda Üniversiteleri Vice Chancellors Komitesi

Yeni Zelanda üniversitelerinde merkezi düzenleme işlemlerini yürüten organ Vice Chancellors Komitesidir. Bu komite düzenli şekilde toplanan 7 rektör yardımcısından oluşur. Komitenin yürüttüğü işler, Wellington’daki sekreterlik tarafından takip edilir. Komitenin görevi, mevcut 8 üniversite arasında uygulanacak politikalar hazırlamak, yürütmek ve düzenlemektir. NZVCC’nin Uluslararası Birimi, Yeni Zelanda üniversitelerinin uluslararası alanda genel gelişimi ve tanınması ile ilgilenir.

Eğitim Alanları ve Kurslar

Her üniversite, derslerin tarihleri, şartları vs. hakkında bilgi sağlayan (ayrıntılı düzenlemeleri de içeren) yıllık bir takvim hazırlar. Yeni Zelanda üniversiteleri hakkında bilgi alabileceğiniz bu takvimler, Yeni Zelanda diplomatik temsilciliklerinde mevcuttur.

Buralarda her üniversite tarafından yabancı öğrenciler için özel olarak hazırlanan tanıtım yayınları da mevcuttur. Lincoln hariç her üniversite, sanat bilim ve ticaret alanlarında programlar sunmaktadır. Hukuk dersleri, Auckland, Victoria, Canterbury, Waikato ve Otaga’da mevcuttur. Çoğu üniversite belirli alanlarda uzmanlaşmıştır. Otaga Üniversitesi tıp, diş hekimliği, eczacılık ve fizik tedavi gibi sağlık bilimlerinin yanı sıra fiziksel eğitim ve haritacılık alanlarında eğitim verir. Canterbury, orman mühendisliği, tıp, planlama, optik, mühendislik ve güzel sanatlar; Victoria, tarım, kamu yönetimi ve sosyal hizmetler alanlarında ve Massey; havacılık, tarım, bahçecilik, teknoloji ve veterinerlik alanlarında eğitim verir.

Lisans derecesinde eğitim ve diploma veren birleşik programlar birkaç üniversitede mevcuttur, bazı durumlarda bu eğitim yerel kolejlerle işbirliği içerisinde yürütülür. Waikato Üniversitesi, eski Hamilton Öğretmenler Koleji ile birleşmiştir ve Massey University College of Education, 1997’de Palmerston North College of Education ile birleşerek bu tarz bir eğitim vermeye başlamıştır.

Dereceler ve Kompozisyonları

Tüm üniversiteler lisans, Mastır ve Doktora dereceleri verir. Lisans eğitimi süresi genel olarak üç yıldır ama bazıları altı yıla kadar sürebilir. Bazı fakültelerde lisans onur derecesi 1 yıllık ek bir eğitimin ardından verilir.

Çoğu üniversitede lisans derecesi için belirli konular, ödevler ve dersler vardır. Her konuda genellikle 1. yıl dersleri (Bölüm 1 veya 100. Seviye), 2. yıl dersleri (Bölüm 2 veya 200. Seviye) ve 3. yıl dersleri (Bölüm 3 ve 300. Seviye) olarak seviyelendirilen dersler vardır. İkinci yıl derslerine geçiş, birçok durumda Bölüm 1’de gösterilen yeterlilikten sonra ve 3. yıl kurslarına geçiş ise 2. bölümdeki konularda gösterilen yeterlilikten sonra sağlanabilir. Öğrenciler, her konu için belirli sayıda zorunlu ve seçmeli ders almak veya haftalık laboratuar saatlerine katılmak zorundadır. Bazı kurslar bünyesinde gerçekleştirilen alan gezileri ile öğrencilere doğal olaylar ve toplumsal yapıları yakından tanıma ve inceleme fırsatı tanınır. Bunlar, kişisel okuma ve araştırmalar ile desteklenir. Ayrıca, öğrencilerin bağımsız çalışma yeteneklerini geliştirmeleri beklenir. Derslerde, ara sınavlarda, ödevlerde veya uygulamalı çalışmalarda verilen notlar dersin final notuna eklenir. Çoğu kursun ya yarı yılda (Haziran) ya da yıl sonunda (Ekim – Kasım) yapılan 3 saatlik bir sınavı vardır.

Mastır derecesi genellikle lisans derecesinden sonra 2 yıllık çalışma veya onur derecesinden sonra 1 yıllık çalışma gerektirirken, lisans üstü diploma genellikle lisans derecesinden sonra 1 yıllık çalışma gerektirir. Mastır derecesi genellikle yapılan özgün araştırmanın sonucuna dayanarak yapılan bir tez sonrasında elde edilirken son zamanlarda bu tez haricinde bazı ödevler de gerekli koşullara dahil olmuştur.

Doktora (PhD) derecesi normalde en az 3 senelik bir full-time çalışma ve araştırma gerektirir. Doktora derecesini elde edebilmek için tezin yanında bir de sözlü sınava tabi tutulmanız gerekmektedir. Özel durumlarda, bu sözlü sınavın yanında yazılı sınav da yapılabilir.

Yeni Zelanda Üniversitelerinde Araştırma

Yeni Zelanda üniversitelerinde yapılan araştırmalar gerçekten muazzam ve geniş bir alanı kapsar. Sene içinde yapılan binlerce araştırma projesi hakkında genel bir inceleme yaparak karar vermek imkansızdır. Çoğu zaman araştırmaların hem bilgi gelişimine hem de toplum yararına sağladığı katkıya ve farklılıklarına göre bir değerlendirme yapılabilir. Araştırma, üniversite eğitimi deyince akla gelen ve onu diğer eğitim kurumlarından farklı kılan en önemli olgudur. Yeni bir kimyasal maddeyi keşfeden veya Endonezya’daki bir tarımsal programın gelişimine katkıda bulunan veya kanser hastalığı için bir tedavi yöntemi geliştiren bir eğitim görevlisi, öğrencilerin bilgisine daha zengin bir boyut kazandırır ve onları daha çok araştırma yapma ve yeni şeyler keşfetme arzusuna sürükleyebilir.

Yeni Zelanda, kalitesi uluslararası alanda tanınan yüksek seviyede araştırma programları sürdürmektedir. Bunun kanıtı üniversitelerin hazırladığı etkili yayınlar ve ülke üniversitelerinde araştırmalarını sürdüren görevlilerin gösterdikleri üstün başarılardan dolayı dünya çapında aldıkları ödüllerdir.

Kalite Garantisi

Yeni Zelanda’daki devlet destekli üniversiteler kendi bireysel akademik programlarında Yeni Zelanda akreditasyon kuruluşunun onayına ve kurum tarafından resmen tanınmaya gereksinim duymazlar. Önerilen yeni akademik programların üniversitenin hali hazırdaki normlarına uyup uymadığına karar vermek New Zealand Vice-Chancellors’ Committee’in sorumluluk alanındadır. Üniversiteler kendi işlerini yürütmedeki bu özerklik konusunda uzun bir geçmişe sahiptir ve iç ve dış görünümlerinin, programlarının yenilenmesinde ve gözden geçirilme aşamasında kullandıkları birçok mekanizma vardır. Fakat düşünülen standartlar ve başvurulan yeni programların kabulü, akreditasyon kriterlerine uymaya bağlıdır.

Yeni Zelanda Üniversitelerinde Verilen Diplomaların Diğer Ülkelerde Tanınması

Yeni Zelanda’da lisans eğitimi alan birçok öğrenci lisans üstü öğrenime devam etmek için Kanada, İngiltere ve ABD’deki üniversitelere gitmektedir. Bunun yanında Yeni Zelanda üniversitelerinden mezun olan birçok öğrenci, Yeni Zelanda’dan başka ülkelerdeki başarılı çalışmalarından dolayı çeşitli ödüllere ve burslara layık görülmektedir. Asya ve Güney Pasifik’in gelişmekte olan ülkelerinde Yeni Zelanda üniversitelerinde öğrenim görmüş büyük yöneticilere, bakanlar kurulu üyeleri ve hatta başbakanı da içeren önemli şahsiyetlere rastlamanız çok doğaldır.

Akademik Yıl

Akademik yıl, Şubat sonu veya Mart başından Kasım ayına kadar sürer. Uzun yaz tatili, Kasım ortasından Şubat ortasına kadardır. Auckland, Otaga ve Lincoln üniversiteleri 2 sömestrden oluşan bir sisteme sahiptir. 1. dönem, yılın ilk yarısında 12-13 haftalık bir eğitim programını müteakip yapılan sınavlar ile son bulur. Bu sınav aralığı Haziran ayının başlarından Temmuz ayının başlarına kadar kısa bir tatil dönemi içerisindedir. Daha sonra 2.dönem, 12-13 haftalık derslerin yapıldığı hafta ve tekrar birkaç haftalık sınavlarla devam etmektedir. Her sömestr kendi içinde 1-2 haftalık çalışma dönemleriyle 2 bölümden oluşur. Canterbury’de 4 sömestrlik bir akademik takvim takip edilmektedir. Victoria, şu anda yaz okullarıyla birlikte 2 sömestrlik bir sistem uygulamaktadır. Lisans öğrencileri için bazı tatil kursları vardır fakat lisans üstü öğrencileri sene boyunca çalışmalarına devam ederler. Bu öğrenciler için yaz kursları sınırlı sayıdadır.

Kabul Şartları

Yeni Zelanda’daki bir üniversitede başarılı olmak isteyen her öğrencinin yeterli derecede İngilizce bilmesi gerekir. Yeni Zelanda’daki devlet okulları, özel okullar ve birçok kurslarda, yabancı öğrencileri, Yeni Zelanda’da eğitim görebilmek için gerekli İngilizce seviyesine getirecek birçok program mevcuttur. Üniversiteler, programlarına kayıt için gerekli asgari yeterlilik puanlarını belirlemişlerdir (lisans üstü derecelerin çoğu için IELTS’de 6.0 veya TOEFL’de 550). Diğer özel şartlar veya gerekli seviye üniversitelerden öğrenilebilir.

Üniversitelere yapılacak başvurular, alınan en yüksek lise diplomalası yada uluslarararası geçerliliği olan diplomaların onaylı suretleri (GCSE Level, STPM, Bakalorya gibi), kolej ve üniversite eğitimi (üniversite, politeknik, teknik kolej) mukabilinde alınan resmi akademik kayıtları içermelidir. Yeni Zelanda üniversitelerinde kabul şartları temelde aynıdır fakat üniversiteler yüksek talep olan bölümlere kabulde, kendilerine özel bazı farklı şartlar öngörebilir.

Tertiary (Lise Sonrası – Üçüncü Seviye) Öğrenim

Tertiary Öğrenim, genellikle lise eğitimi sonrası alınan öğrenimdir. Yüksek öğrenimden daha kapsamlıdır ve geleneksel olarak üniversitelerle birleşiktir. Yeni Zelanda üniversiteleri ve politeknikleri arasındaki bu tür seviye farklılıkları giderek azalmaktadır.

Tertiary Kurumları

4 çeşit devlet tertiary kurumu vardır:

• Üniversiteler
• Politeknikler
• Kolejler
• Wananga

Tertiary Enstitülerinin kuruluşu, yönetimi ve bütçeleri yasalar çerçevesinde belirlenir ve bu sistem üniversiteler, politeknikler, kolejler ve wanangalarda aynı şekilde uygulanır. Bu 4 çeşit yüksek öğrenim kurumunun ayırıcı özellikleri yine yasalarla belirlenmiştir. Şu anda Yeni Zelanda genelinde, her yıl aralarında toplam 200,000 öğrenciye hizmet veren 8 üniversite, 25 politeknik, 4 kolej ve 3 wananga vardır.

Yasalar çerçevesinde kurulan tertiary eğitim kurumları kendi bünyesindeki bir konsey tarafından kontrol edilir. Fakat bunun yanında özerk yapısını maksimum düzeyde korumaya çalışır.

Her tertiary kurum kendi programlarını kendisi belirler. Yönetim ve kontrolle ilgili her konu konseyin sorumluluğundadır ve bu konsey personelin, öğrencilerin ve daha geniş bir topluluğun ilgi ve ihtiyaçlarını temsil eder.